ΚΡΙΣΗ AND ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ (CRISIS ΚΑΙ CATASTROPHE)

" … την απόλαυσα· τον απόλαυσα το λόγο σας."

Αν είχες και μυαλό, κόρη μου, τι καλά που θα 'ταν!

Οι ευθύνες είναι πάντα των άλλων

Είμαι ενθουσιασμένος με τον συνονόματό μου!

Tου Στέφανου Κασιμάτη Χθες, ανήμερα της εορτής του Αγίου Παυλίνου (Αθηναίου μάρτυρος, ο οποίος ερρίφθη από τους εθνικούς στην πυρά επειδή κήρυττε τον λόγο του Κυρίου, αλλά ο Θεός, με την απέραντη αγάπη του, τον άφησε να καίγεται χωρίς να πεθαίνει - περισσότερα στον Συναξαριστή, το κορυφαίο αριστούργημα της S&M λογοτεχνίας) είχα την ευκαιρία να ακούσω τις σκέψεις σημαντικού υπουργού - πρίγκιπος, από τον κύκλο του Κάμελοτ. Το θέμα μας, η κατάσταση των πραγμάτων. Ηταν μία ακόμη ευκαιρία για να θαυμάσω την ικανότητα, που ο κύκλος του Παπανδρέου έχει αναγάγει σε τέχνη: την εξέταση, δηλαδή, του προβλήματός μας υπό ένα πρίσμα διεθνές, το οποίο ανοίγει σταδιακά (πρώτα ευρωπαϊκό, έπειτα global, τέλος sub specie aeternitatis), ώσπου στο τέλος η στάση της Ελλάδος και της κυβέρνησής της να μην έχουν πια καμία σημασία. Συγκεκριμένα, η ουσία του προβλήματος -κατά τον συνομιλητή μου- είναι η ανεπάρκεια των ευρωπαϊκών δομών (για την οποία ουδείς αμφιβάλλει ότι αναδεικνύεται πλήρως υπό συνθήκες κρίσης) και η στενότητα των αντιλήψεων της σημερινής ευρωπαϊκής ηγεσίας. Ανέφερε μάλιστα το παράδειγμα του Γ. Παπακωνσταντίνου, ο οποίος «πηγαίνει σε συμβούλια, ακούει δέκα υπουργούς να διαφωνούν μεταξύ τους και μένει χωρίς να ξέρει τι πρέπει να κάνει». Τι φταίμε, λοιπόν, εμείς, όταν εκείνοι από τους οποίους εξαρτάται η σωτηρία μας δεν είναι αντάξιοί μας; Αυτό ήταν, πάνω κάτω, το πνεύμα του συνομιλητή μου. Η εκλογίκευση της πολιτικής αδράνειας, με ωραία θεωρητικά σχήματα, αν και σχετικώς περίπλοκος, δεν παύει να είναι ένας βολικός τρόπος για να πετάς την μπάλα εκτός γηπέδου. Για πόσο ακόμη θα χρησιμεύει όμως; Η παραμυθία της ασυνάρτητης Ευρώπης, που δεν βλέπει ότι το συμφέρον της είναι να σώσει πάση θυσία τους απατεωνίσκους της Ευρωζώνης, είναι μια υπεκφυγή. Ως τέτοια, θυμίζει κάπως τη στάση του Κώστα Καραμανλή, που ήταν τόσο προικισμένος πνευματικά, που μπόρεσε τόσο λεπτομερώς και ευκρινώς να φαντασθεί τον άθλο της μεταρρύθμισης της Κούβας του Αιγαίου σε ελεύθερη οικονομία (το λέγανε «επανίδρυση»...), ώστε όταν έφθασε η κρίσιμη ώρα να τον επιχειρήσει, εκείνος -σοφός με την εκ των προτέρων γνώση της ματαιότητας του εγχειρήματος- βαρέθηκε... Η ευρωπαϊκή ασυναρτησία δεν ευθύνεται επειδή το υπουργείο Οικονομικών δεν μπορεί να ελέγξει το έλλειμμα, ούτε επειδή η απλή αναφορά σε απολύσεις εργαζομένων στο Δημόσιο έχει αναχθεί σε ταμπού. Δεν ευθύνεται επειδή η κυβέρνηση δεν τολμά να θίξει το «δημοκρατικό κεκτημένο» κάθε συντεχνίας να καταλύει, όποτε της γουστάρει, τη ζωή στο κέντρο της πόλης. Δεν ευθύνεται επειδή διάφοροι καμαρωτοί βλαχοδήμαρχοι που παριστάνουν τους υπουργούς δεν εφαρμόζουν τις αποφάσεις τους, δεν προχωρούν σε περικοπές, ούτε καν σε μετατάξεις. Δεν ευθύνεται επειδή στην κρίσιμη θέση του υπουργού Δημοσίας Τάξεως διορίστηκε ένας πολιτικός, ο οποίος ποτέ δεν μπόρεσε να δει τον κόσμο πέρα από τον ρόλο του προέδρου της (γραφικής, ούτως ή άλλως) ΕΦΕΕ και ο οποίος απειλεί να διαλύσει τα Σώματα Ασφαλείας, τη στιγμή που η κοινωνία τα χρειάζεται περισσότερο. Δεν ευθύνεται για την αφροσύνη της παθητικής ανοχής προς τη λαθρομετανάστευση ούτε για τη χαζοχαρούμενη αντιμετώπιση της γκετοποίησης της πρωτεύουσας με ανάπλαση πάρκων και κοινωνιολογικές αρλούμπες. Δεν ευθύνεται επειδή η κυβέρνηση περνάει νόμους, η εφαρμογή των οποίων απαιτεί μερικές δεκάδες υπουργικές αποφάσεις (αρκετές μάλιστα κοινές) και προεδρικά διατάγματα. Γενικώς, για την ακυβερνησία, για το «πολιτικό πρόβλημα της χώρας», όπως το ονομάζουν κάποιες φωνές λογικής που διαπερνούν τον σαματά της ορδής, δεν ευθύνεται η Ευρώπη και η ασυναρτησία της. Ευθύνεται μάλλον εκείνος ο οποίος θεωρεί ότι η γνώση του υπουργικού συμβουλίου στις ινδικές πατέντες για την ανέγερση βιοκλιματικών κατοικιών είναι πολυτιμότερη από τη συναίνεση των υπουργών επί των στόχων και του χρονοδιαγράμματος. Αν η Ελλάς κατάντησε Μπλανς (Ντιμπουά), ώστε να βασίζεται «στην καλοσύνη των ξένων», είναι επειδή μονίμως αποφεύγουμε να αντικρίσουμε τις ευθύνες τις δικές μας. Οσον αφορά δε την «ιεράν αγανάκτησιν» του υπερήφανου πολιτικού κόσμου, όταν ακούει τις ευθείες προτροπές για συναίνεση που μας απευθύνει η Ευρώπη, αν η στάση του δεν είναι υποκρισία, τότε είναι έκφραση της αυταπάτης ανθρώπων ολίγιστων, που έχουν μπερδέψει την χύδην κομματοκρατία με τη δημοκρατία. Ανθρώπων που αντιλαμβάνονται το δημοκρατικό πολίτευμα ως έναν φαύλο κύκλο τυφλού κομματικού ανταγωνισμού, με μόνο στόχο τη νομή της εξουσίας από το κόμμα, ακόμη και αν η αφετηρία της εξουσίας είναι κάθε φορά από χειρότερη βάση. Αν έτσι έχουν τα πράγματα, τότε σωστά, στην «Καθημερινή» της περασμένης Κυριακής, αναρωτιέται ο Απόστολος Δοξιάδης: Μήπως η κατάρρευση είναι η μόνη λύση; Αθήνα και πάλι Αθήνα! Οποιος βρέθηκε χθες το μεσημέρι στο εστιατόριο ξενοδοχείου της πλατείας Συντάγματος μπορούσε να δει ολόκληρο το ελληνικό δράμα συμπυκνωμένο: στο ένα τραπέζι έτρωγε η κυβέρνηση, δηλαδή ο Πάουλ Τόμσεν και οι συνεργάτες του της τρόικας, ενώ στο ακριβώς διπλανό γευμάτιζε η «χρεοκοπία», δηλαδή ο γνωστός επιχειρηματίας των ΜΜΕ που αποφεύγει να πληρώνει εισφορές και του οποίου το υπερχρεωμένο κανάλι προσφάτως φαλίρισε. Βγαίνοντας από το εστιατόριο συνέβη να εκτυλιχθεί μπροστά μου μία ακόμη σκηνή βαθύτατης ελληνικότητας: Ενα φορτηγάκι πέρασε με κόκκινο, η κυρία την οποία κόντεψε να χτυπήσει έβαλε τις φωνές στον τροχονόμο, που ήταν μπροστά αλλά βαρέθηκε να επέμβει, όμως καθώς ο τροχονόμος άρχισε να κατευθύνεται με βήμα βαρύ προς τον οδηγό, τον πρόλαβε ο κόπρος της πλατείας, που άρχισε να γαβγίζει μανιωδώς στον παραβάτη! Σε ποια άλλη μεγαλούπολη του κόσμου ένας κόπρος κάθεται αμέριμνος στη μέση του κεντρικότερου δρόμου, χωρίς κανείς να ενοχλείται; Σε πολλές. (Μογκαντίσου, Κάιρο, Κουάλα Λουμπούρ κ. λπ.) Σε ποια όμως ο κόπρος έχει την ευφυΐα ώστε να αναλάβει χρέη τροχονόμου; Μόνον στην Ελλαδάρα Η Καθημερινή, 19 Μαΐου 2011

Χαραυγή

Αχνά, σαν το ροδόβαμμα μιας πρώτης

      Ανήξερης αγάπης ξημερόνει·

      Την απάρθενη θάλασσα φουσκόνει
Σα γλυκοανασασμός πάναγνης νιότης,


Και σαν άνθια κυλάει τον κάτασπρό της
      Ανάλαφρον αφρό, και η γης ασκόνει
      Τη λευκή καταχνιά και φανερόνει
Την ομορφάδα της αιωνιότης


Άγγιχτη, αφίλητη, αθώρητη. Μένει
      Σαστισμένη η ψυχή στη δροσεράδα
Του αγέρος που όσο πάει και ασπρογαλιάζει·


      Το πάθος ξεστοχάει και αναγαλλιάζει,
      Σαν ο άγριος κρίνος που ξανοίγει αράδα,
Στην άπειρη ωραιότη ερωτεμένη.


26 Μαρτίου 1899


Λορέντζος Μαβίλης


Ανήξερη αγάπη, πάναγνη νιότη, άγγιχτη, αφίλητη, αθώρητη, άπειρη ερωτεμένη νεότη το ξημέρωμα. Λίγωσα, κύριε Μαβίλη μου, λίγωσα! Υπόδειγμα φαλλοκρατικής γραφής όπου εξιδανικεύεται ο νέος και άπειρος θηλυκός άνθρωπος με αυτόματη απαξίωση της ωριμότερης γυναίκας. Κι επειδή απόρησα, για τη νύχτα άραγε πώς θα μπορούσε να μιλήσει, ο Μαβίλης, που απολαμβάνει τη χαραυγή με τα μέτρα μιας παρθένας, δώσετε βάση παρακαλώ: 


Φάληρο


Eίχε όλα της τα μάγια η νύχτα· μόνη
        Eσύ έλειπες. Aργά κινάω να φύγω,
        Mα ξάφνου στη μπασιά του μπαρ ξανοίγω
Aυτοκίνητο να γοργοζυγόνη.

M' ελπίδα σταματάω. Nά το, πλακόνει.
        Παραμερίζουν οι άλλοι. Άσειστος μπήγω
        Tη ματιά μου στα μάτια σου. Άλλο λίγο
Aκόμα και ο σοφέρ σου με σκοτόνει.

Aρχοντοπούλα μ' άφταστα πρωτάτα,
        Mε των Eφτά νησιών τες χίλιες χάρες,
Tετράξανθη ομορφιά γαλανομάτα,

        Tου θανάτου δε μ' έπιασαν τρομάρες ―
        Γλυκύτατες μ' ελυώσανε λαχτάρες
Nα συντριφτώ κάτω από εσέ στη στράτα.


Σουηδέζα, θεά! Αχ και να με πλάκωνες, μάνα μου! εύχεται με πάθος. Έτσι επέρχεται αναγνωστική ισορροπία μεταξύ ξημερώματος και νύχτας και ζούνε αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα. 


Αχ, τετράξανθη, τι μας έκανες πάλι σήμερα!

Τον τάφο μου τον θέλω στα Χαυτεία

Αφίσες με τραβούν απ’ το μανίκι,
Αθήνα μου γεμάτη καλλιστεία
τον τάφο μου τον θέλω στα Χαυτεία,
είκοσι χρόνια σού πληρώνω νοίκι.
Στον ύπνο να περνούν βουνά και δάση,
νεράιδες φασκιωμένες μαύρα ρούχα,
κάτι σαν άχτι μουλαριού που σου ’χα
σε ποιό λεωφορείο το ’χω χάσει!
Ποιά τρέλα, πές μου, με χτυπάει στις φτέρνες
και φεύγω και κυλάω σαν το τόπι,
με γήπεδα μουγκά και με ταβέρνες
στα σωθικά. Οι άνθρωποι κι οι τόποι
ξένοι μου μοιάζουν στις φωτογραφίες
που βγάζαμε σε άλλες ηλικίες.

Μιχάλης Γκανάς


Ωραίο αστικό ζεϊμπέκικο μπλουζ, όπου μια διαδρομή με το αστικό, Χαυτεία-Γαργαρέτα ας πούμε, σκοτώνει και μουλάρι! 

Ένας αχός, ανθρώπινος.

Ως απόφοιτος του 2009 δεν μου δόθηκε η δυνατότητα να συμπληρώσω κάποια επίσημη φόρμα ανατροφοδότησης για το σύνολο του διδακτικού προσωπικού. Συνεπώς, παρεμβαίνω στο σημείο ετούτο και συμπληρώνω τη δική μου προσωπική φόρμα για έναν δάσκαλο με τον οποίο συνεργάστηκα και έζησα δύο από τα παραγωγικότερα χρόνια της μέχρι τώρα ζωής μου.

Διαβάζοντας την ανάρτηση: "Δύο δάκρυα και μια εξήγηση", ένιωσα αδικία και πόνο και πως έχω το χρέος να μιλήσω, να εκφράσω μια βιολογικά δικαιολογημένη υποκειμενική άποψη. Τι άλλο είναι άλλωστε το σύνολο των γνώσεων μας και των παρατηρήσεων μας, παρά υποκειμενικές. Όπου δηλαδή εμπλέκεται το ανθρώπινο στοιχείο είναι αναπόφευκτη η υποκειμενικότητα. Επομένως, μια που θα εκφράσω μια άποψη ανθρώπινη, θα το κάνω με τον πιο υποκειμενικό τρόπο που θα μπορούσα.
Περιγράφοντας αυτό που έζησα έγω, μια που δεν έχω δεδομένα για να μιλήσω για κάτι άλλο, θα υποστηρίξω τις απόψεις μου με αποσπάσματα από το κείμενο των σελίδων 2007-2009. Ωστόσο, λόγω διαπροσωπικής επαφής προεκτείνω τα λεγόμενά μου επ’αόριστον, χωρίς κανέναν ενδοιασμό.

Μπαίνοντας λοιπόν στην τάξη, είδα μια φιγούρα γραφική, διαισθάνθηκα μια εμπιστοσύνη, μια σιγουριά. Η μεθοδολογία του ξεκίνησε να σβήνει κάθε προηγούμενη άχρηστη γνώση μου επί των θεμάτων της λογοτεχνίας, της ποίησης και της φιλοσοφίας. Γιατί, όπως με κάθε μεγάλο Έλληνα συγγραφέα, έτσι και εδώ τα όρια ήταν δυσδιάκριτα. Έμαθα κάτι που σπάνια στο μαθαίνει ένας δάσκαλος, έμαθα να σκέφτομαι κριτικά για τα κείμενα που διάβαζα. Έμαθα να βρίσκω αποδείξεις για αυτά που υποστήριζα και το κυριότερο, για εμένα, αγάπησα τη λογοτεχνία, την ποίηση και τη φιλοσοφία.

Αγνοώ το γιατί ήταν επώδυνη η χρονική περίοδος 09’-11’. Αυτό που δεν αγνοώ όμως είναι πως στο μάθημά του έμαθα, πως μάθημα δεν σημαίνει πάρε ετούτες τις σημειώσεις, μάθε τι σημαίνει αγάπη, ανθρωπομορφισμός, προσωποποίηση ή μεταφορά και μετά γράψε καλά στις εξετάσεις. Βίωσα αυτό που βρίσκεται στον πυρήνα της γνώσης και της μάθησης που είναι η αυτενέργεια, η βελτίωση, σταδιακά, του γραπτού και προφορικού λόγου, η υποστήριξη των ιδεών και των απόψεων με αδιάσειστα δεδομένα, η μελέτη μεταξύ των γραμμών.

Είναι συχνά δύσκολο να κατανοήσει κανείς έναν άνθρωπο αντισυμβατικό. Συχνά επιθυμούμε να ακολουθούμε αυτό που κατηγορούμε και χλευάζουμε. Δεν μας αρέσει το εκάστοτε διδακτικό σύστημα και παρόλ’ αυτά όταν κάποιος το σπάει με τον πιό όμορφο τρόπο τον λιθοβολούμε. Όταν κάποιος δεν μας δίνει χρήματα αλλά μας μαθαίνει να δουλεύουμε δεν το εκτιμάμε⋅ και δεν το εκτιμάμε διότι είμαστε βολεμένοι στο να τα δεχόμαστε έτοιμα και μασημένα. Υποστηρίζω, ακράδαντα, πως μια ώρα με τον Κασιμάτη πάνω σε τρεις σελίδες αξίζουν όσο εκατό σελίδες σημειώσεων για το τι πρέπει να καταλάβουμε για ένα κείμενο. Που το βασίζω; Το βασίζω στο ότι το να μάθει κανείς να αναλύει τρεις σελίδες και να παράγει τις δίκες του προτότυπες σκέψεις και να εμπλέκεται σε αντίλογο πάνω σε αυτές, αποτελεί την ανώτερη μορφή μάθησης και το μοναδικό εργαλείο για να προάγει κανείς τη σκέψη του και να εξελίξει οποιονδήποτε τομέα γνώσης.
Συμπληρώνω επίσης, πως αυτό που συμβαίνει με κάθε πραγματικά μεγάλο δάσκαλο, συνέβη και με τον Κασιμάτη× η συνειδητοποίηση μεγάλου μέρος των διδαχών του επέρχεται σε μεταγενέστερο χρόνο από αυτόν που έλαβαν μέρος. Παραδείγματος χάριν, το λόγο της επιμονής του στο να δίνει κανείς μεγάλη σημασία στα ιστορικά δρώμενα της εποχής που γράφτηκε ένα κείμενο, τον αντιλήφθηκα μελετώντας μόνος μου αφότου είχα αποφοιτήσει.

Κλείνω λοιπόν, λέγοντας ένα μεγάλο ευχαριστώ σε έναν άνθρωπο που μου έδωσε με τον πιό ομαλό και ωραίο τρόπο εφόδια ζωής. Σταματώ ευχαριστώντας τον δάσκαλο που με βοήθησε στο να δω την αστείρευτη ομορφιά της φιλοσοφίας, της ποίησης, της ιστορίας και της λογοτεχνίας. Τέλος, εύχομαι να διδάσκει ο Κασιμάτης κάθε γενεά μαθητών με τον ατελείωτο ενθουσιασμό του, την αξιοθαύμαστη κριτική του ματιά, την αντισυμβατική του φιλοσοφία και τα αναντικατάστατα μπινελίκια του.

Υ.Γ: Απολογούμαι για τον ακατάστατο τρόπο γραφής μου, αλλά όταν σε μία διαδικασία γραφής εμπλέκεται πάθος και μειωμένος χρόνος το αποτέλεσμα κάθε άλλο από τέλειο είναι. Ελπίζω, ωστόσο, να ήμουν κατανοητός.

Ειλικρινά,
Σας Ευχαριστώ.