Αξιολόγηση και Αριστεία*

Οι δασκάλες σ' αυτό τον τόπο είναι υπάλληλοι ενός συστήματος που καταστρέφει (και οι δάσκαλοι, βεβαίως)· γι' αυτό η φωνή τους στην κοινωνία δε μετρά. Κι εγώ, τριάντα χρόνια δάσκαλος, το ίδιο: σωπαίνω και ακούω.

Ακούω, λοιπόν, τώρα τελευταία δύο λέξεις σημαντικές: Αξιολόγηση και Αριστεία. Και προτείνω να τις προσέξουμε για να καταλάβουμε καλά τι λέμε ότι θέλουμε και τι στην πράξη πάμε να κάνουμε, προτού ανακαλύψουμε, δεκαετίες αργότερα, ότι ρίξαμε στο ποτάμι απόβλητα ληγμένα-τοξικά.

Η Αξιολόγηση είναι μέθοδος αυτογνωσίας και βελτίωσης, ατόμων και οργανισμών. Αυτό που έχει αρχίσει να εφαρμόζεται είναι -φευ!- τρόπος ελέγχου με την απειλή τιμωρητικών επιπτώσεων. Αν όμως συνεχίσει έτσι· αν, τελικά, εγκατασταθεί ως θεσμός ελέγχου και απολύσεων, αντί ως θεσμός εξέλιξης και καλλιέργειας της ποιότητας, θα έχουμε μολύνει το εκπαιδευτικό μας σύστημα για πολλά χρόνια στο μέλλον. Διότι:

Ο δάσκαλος, όπως ο καλλιτέχνης, ο φιλόσοφος και ο λογοτέχνης, μπορεί να κάνει καλά τη δουλειά του μόνον όταν καθοδηγείται από εσωτερικό δημιουργικό κίνητρο· όχι όταν δεσπόζεται και χειραγωγείται από εξωτερική εξουσία.
Bertrand Russell, Unpopular Essays (1950:159)

Η Αριστεία, με τη σειρά της, σε ένα δημοκρατικό εκπαιδευτικό σύστημα, είναι θεσμός βελτίωσης της γενικής παιδείας. Τα Πρότυπα-Πειραματικά Σχολεία που άρχισαν να λειτουργούν ― και προγραμματίζεται να πολλαπλασιαστούν ― εφαρμόζουν την Αριστεία της φυσικής ικανότητας ορισμένων παιδιών και όχι την Αριστεία του κόπου και της προσπάθειας της ποικιλίας των υπόλοιπων παιδιών.

Ας ζητήσουμε λοιπόν, δίπλα στα Πρότυπα Σχολεία που επιλέγουν τα παιδιά με εξετάσεις, να ιδρυθούν Πρότυπα Σχολεία που δε θα επιλέγουν τα παιδιά, αλλά θα εφαρμόζουν παιδαγωγική της Ένταξης (Inclusive pedagogy) και θα εκπαιδεύουν ομάδες παιδιών απ' την πραγματική ζωή, παιδιά στα καροτσάκια, παιδιά με αυτισμό και άλλα σύνδρομα, παιδιά με χρωματιστά πρόσωπα και κατάμαυρα μάτια. Η Φιλανδία το κάνει και αριστεύει· αξίζει να το βάλουμε κι εμείς σκοπό και τάμα. Τα παιδιά αυτά θα πληρώσουνε τα χρέη μας· όχι εμείς. 

Αξίζει επίσης ν' αρχίσουμε ν' αναρωτιόμαστε:

• σε τι χρησιμεύουν οι βαθμοί;
• γιατί χωρίζουμε τα παιδιά σε τάξεις ανά ηλικία;

Αυτά όμως στο επόμενο μάθημα.

*Αναδημοσιεύεται από το Protagon 19/4/14